تئاتر ریشه ای کهن در هنرهای نمایشی داشته و با توجه به تاریخچه طول و دراز آن می توان فرم های مختلفی از آن را در فرهنگ ها و ملل مختلف مشاهده کرد. با توجه به ریشه تئاتر و اهمیت تئاتر، چه از لحاظ سرگرمی و چه تربیتی، امروزه شاهد رشد چشمگیری از تئاتر کودک می باشیم. همانند بسیاری از هنرهای دیگر تئاتر کودک و ارتباط آن با خلاقیت است که بسیار مورد توجه قرار گرفته است. به گونه ای که امروزه اهمیت به این شاخه از هنر، به مدارس نیز بسیار گسترده تر شده است. در رابطه با تئاتر کودک و ارتباط آن با خلاقیت به برخی از نکات می توان اشاره کرد که به تربیت با تعریفی از تئاتر کودک و ویژگی و نقش های آن در متن زیر آنها را معرفی کرده ایم.
تعریف تئاتر کودک
نمایشی که در آن به مفاهیمی که خاص کودکان بوده و با روحیه و ذهنیت آن ها آشنایی داشته و به شکل اختصاصی برایشان طراحی و نوشته شده است، تئاتر کودک می گویند. هدف اصلی از پریایی تئاتر کودک در فرهنگ های مختلف تلاش در جهت پروش کودکان و همچنین نوجوانان می باشد. از آنجایی که به علت تحرکی که در تئاتر وجود دارد، بسیار به روحیه کودکان نزدیک باشد می تواند به عنوان راه مناسبی برای آموزش غیر مستقیم بسیاری از مهارت ها مطرح گردد.
ویژگی های تئاتر کودک و نوجوان
ویژگی اصلی در تئاتر کودک این است که در اجرای آن مسئله مورد توجه اصلی، آموزش مهارت نبوده و در واقع به دنبال کشف کردن استعدادها می باشد. اما به شکل خلاصه هدف اصلی تئاتر کودک القا حس شادی، نشاط و لذت بردن می باشد. لحظاتی مفرح با طرحی از یک داستان ساده که در کودک باعث ایجاد هیجان می گردد. اما تئاتر را در این شاخه می توان به سه گروه تقسیم نمود: تئاتر برای کودک و نوجوان که افراد بزرگسال بازیگران آن هستند، تئاتر با بازی کودک و نوجوان با تماشاگران بزرگسال و در نهایت تئاتر با بازیگران کودک و نوجوان برای تماشاگرانی که از رده سنی خودشان می باشند. اهمیت تئاتر کودک حقیقتی انکار ناپذیر است که به جز عرصه هنر و ادبیات، بسیاری از روانشناسان متخصص در حوزه کودک و نوجوان نیز به آن توجه خاصی دارند. تئاتر کودک را زمینه ای برای بروز و رشد استعدادها و خلاقیت‌های کودکان و نوجوانان می توان معرفی کرد.
اهمیت و فواید تئاتر برای کودکان
زمانی که کودکان در بازی های کودکانه خود شخصیتی را بازی می کنند، در واقع ما به شکل ساده ای شاهد رخ دادن نمایشی از زبان کودک می باشیم که با قوه تخیل خود او شکل گرفته است. بنابراین از این منظر این گونه می توان عنوان کرد که تئاتر بخش جدایی ناپذیر از دنیای کودکان می باشد. بنابراین می توانیم از تئاتر به عنوان یک سرگرمی برای کودک استفاده کنیم که با کمک آن بتوانند آن چه را که می خواهند و در ذهن دارند بیان کنند. از سوی دیگر تماشای تئاترهایی که مختص کودکان ترتیب داده شده است می تواند تاثیر به مراتب بیشتری نسبت به تماشای فیلم داشته باشد. همچنین با کمک تئاتر کودک بسیاری از درس ها را می توان به صورت غیر مستقیم به آنها آموخت. این راه به کودک کمک می کند تا مطالب را سریعتر آموخته و بهتر به خاطر بسپارد. زمانی که تئاتر با خود کودکان اجرا می شود، آنها کار گروهی و همکاری کردن را نیز به خوبی می آموزند. از سوی دیگر برخی ویژگی ها از جمله اعتماد به نفس در کودکان افزایش و استرس و اضطراب در آن ها کم می شود. علاوه بر این با کمک تئاتر کودک می توان بسیاری از آداب و رسوم فرهنگ های مختلف را به کودکان آموخت. آن ها را با تاریخ کشور و ریشه دین و مذهب در کشور آشنا نمود، و اسطوره ها، شاعران و فیلسوفان مطرح را به آن ها معرفی کرد.
تئاتر کودک و تاثیر آن بر شخصیت کودک
در تئاتر کـودک ضمن بیان مسائل مربوط به کودکان که با اجرایی ساده مطرح می شود؛ تلاش بر آن است تا با شیوه ای کاربردی بتوان برخی رفتارها و اندیشه های کودکان را تغییر داد، آنها را تصحیح کرد و درنهایت پرورش داد. با توجه به خصوصیات و ویژگی های مختص تئاتـر کودک، می توان آن را کاملا از مقوله تئاتر بزرگسال جدا کرد. در تئـاتر کودک نمایش ها می تواند با عروسک گردانی، بازیگران بزرگسال و یا خود کودکان اجرا شود. اما بهترین و تاثیر گذارترین نوع تئاتر آن است که با مشارکت خود کودک انجام شود تا بتوان پیام را به شکل تاثیرگذارتری منتقل کرد. آماده سازی و اجرای نمایش که توسط خود کودک انجام می شود تا حد زیادی باعث افزایش اعتماد به نفس در آن ها می شود. علی الخصوص این مورد برای کودکان درون گرا مفید خواهد بود که به واسطه فعالیت های گروهی که در اجرای نمایش جریان دارد، اعتماد به نفس در آن ها افزایش یافته و روابط بهتر و بیشتری با اطرافیان خود پیدا کرده و دوستان زیادی را خواهند یافت. تئاتر می‌تواند یکی از بهترین شیوه ها برای سلامت کودکان باشد. همچنین می‌تواند احساس اعتماد به نفس و توانایی سخن گفتن در جمع را در کودک افزایش داده و موقعیت مناسبی برای تمرین خلاقیت را به وجود آورد.
معمولا فواید ورزش های گروهی برای برخی از والدین اهمیت زیادی دارد. در صورتیکه تئاتر در کنار فعالیت های عملی دارای مزایای همچون بالا بردن آرامش به هنگام صحبت در جمع، افزایش عزت نفس و اعتماد به کارهای گروهی را دارا بوده، که حتی می تواند از فعالیت های ورزشی گروهی نیز مفیدتر باشد.
منبع: بلاگ باغ آینه