از آنجایی که باغ‌آینه یک فضای معمولی نیست، کارگاه کتابخوانی دو واحد نمایشنامه‌خوانی نیز به صورت غیرمعمولی اجرا می‌شود؛ در درس‌های قبل به تئوری‌های اجتماعی که درباره نمایش ما در زندگی روزمره هستند، پرداختیم و در این درس و چند درس آینده به یک رویکرد روانشناختی می‌پردازیم که ما را راهنمایی می‌کند تا نمایشنامهٔ زندگی خود را بشنویم؛ نمایشنامه که خود آن را نوشته‌ایم و حال می‌خواهیم دقیق‌تر آن را بفهمیم و بخوانیم.
«شما نمایشنامهٔ زندگی خود را خودتان نوشته‌اید...
شروع این نگارش از بدو تولد بوده است. زمانی که ۴ سالگی شما فرا رسید، اساس این طرح و نقشه را تصمیم‌گیری کردید.
در ۷ سالگی جزئیات اصلی داستان زندگی خود را کامل نمودید.
از آن زمان تا ۱۲ سالگی، آن را ویرایش نموده و نکاتی را بر آن افزودید.
در دوران جوانی و بزرگسالی، آن را تجدیدنظر کرده و نگاهی دیگر بر آن انداخته‌اید و آن را با واقعیت‌ها و ویژگی‌های زندگی کنونی خود هماهنگ ساختید.
همانند همهٔ داستان‌ها و افسانه‌ها، نمایشنامهٔ زندگی شما یک سرآغاز ، یک دوران میانی و سرانجام، پایانی دارد. در این افسانه، قهرمانان والا و افراد شرور و همچنین سیاهی لشکر وجود دارند. این نمایشنامه دارای مفهوم، موضوع اصلی و نقشه‌های فرعی است. این نمایش شما می‌تواند کمدی یا تراژدی، جالب و پرهیجان یا خسته‌کننده، الهام‌بخش و روح‌افزا و یا بی‌روح کسل‌کننده باشد.
حال که شما در بزرگسالی خود به سر می‌برید، سرآغاز داستان نمایشنامهٔ زندگیتان خارج از دسترس ذهن آگاه شماست و شاید تا به حال آگاهی نداشتید که چنین متنی را نوشته‌اید. با این وجود بدون این آگاهی، این متن را که سال‌ها پیش خودتان نوشته‌اید، در زندگی خود به عمل درمی‌آورید. این متن، نمایشنامهٔ زندگی شماست.»
تعریف نمایشنامهٔ زندگی یا چرک‌نویس زندگی یا پیش‌نویس زندگی
در دهه 1960 این تئوری توسط اریک برن مطرح شد و کلود اشتاینر نیز به همراهی سایر همکاران به بسط و گسترش آن پرداختند. ریشه‌های اصلی و اولیه این تئوری اریک برن از دیدگاه‌های فروید گرفته شده بود امّا در برخی بخش‌های اساسی از دیدگاه‌های فروید، کاملاً فاصله گرفته بود. همین موضوع باعث شد تا حلقهٔ مهمی از مخالفان اریک برن شکل بگیرند و در نقد آثارش به بحث و گفتگو بپردازند.
اریک برن، نمایشنامهٔ زندگی یا پیش‌نویس زندگی را به عنوان «طرح ناخودآگاه زندگی» تعریف کرده است؛ «طرحی که در دوران کودکی پی‌ریزی شده، به وسیلهٔ والدین تقویت شده و با حوادث بعدی توجیه شده است و بالاترین میزانِ نمود آن در انتخاب‌هایی است که شخص در زندگی به عمل می‌آورد.»
بخش بالا را دوباره بخوانید؛ اگر اندکی دقّت کنیم متوجّه چند کلمهٔ کلیدی می‌شویم:
هنگام به کام
فرهنگ‌دوست عزیز
عضویت در باغ‌آینه، رایگان و سریع است و کافی‌ست برای خودتان نام و رمز عبور تعیین کنید.
شما با عضویت در باغ‌آینه، به بخشی از درس‌های باغ‌آینه دسترسی پیدا می‌کنید.
- برخی درس‌های وزارت مطالعه ( * )
- برخی درس‌های دمی پیش دانا ( * )
- برخی جلسات کتابخوانیها ( * ، * ، * )
- بسیاری از بخش‌های موزهٔ انسانهای معمولی
- تمام بخش‌های کافه پرسش
دوست عزیز؛
اگر با باغ‌آینه آشنا نیستید و ترجیح می‌دهید درباره باغ بیشتر بدانید، می‌توانید بخش درباره ما را مطالعه کنید یا به نظرات دانشجویان باغ، نگاهی بیندازید و دقیق‌تر به این پرسش فکر کنید که آیا باغ‌آینه برای شما مناسب است یا نه؟
تمرین:
- به بخش آخر درس نگاهی بیندازید و پاسخ خود را به همهٔ سؤالات یادداشت کنید.
- فیلم-تئاتر مرد بالشی (به کارگردانی محمد یعقوبی، آیدا کیخایی) را ببینید. شما چه ارتباطی بینِ این تئاتر با متن درس می‌توانید پیدا کنید؟
مسیر پیشنهادی باغ آینه برای خواندن مطالب دو واحد نمایشنامه‌خوانی
- آشنایی با کارگاه دو واحد نمایشنامه‌خوانی
- دو واحد نمایشنامه‌خوانی | جلسه اوّل
- دو واحد نمایشنامه‌خوانی | جلسه دوم
- دو واحد نمایشنامه‌خوانی | جلسه سوم
- دو واحد نمایشنامه‌خوانی | جلسهٔ چهارم
- دو واحد نمایشنامه‌خوانی | رویکرد نمایشنامه‌ای به زندگی
- دو واحد نمایشنامه‌خوانی | نگارش نمایشنامهٔ زندگی خود
- دو واحد نمایشنامه‌خوانی | نگارش نمایشنامهٔ زندگی خود | بخش دوم
