ارج و ارزش هرکسی زمانی روشن‌تر می‌شود که از خود بپرسیم: اگر «او» نبود، چی می‌شد؟ یعنی؛ با بودنش چه ثمری داشت که در نبودنش کسی نمی‌توانست جای او را پر کند. حالا که می‌خواهیم «به سراغِ سهراب» برویم، پرسش همین است:

اگر سهراب نبود

ما چه چیزهایی را نمی‌دیدیم

و چه چیزهایی را از دست می‌دادیم و از چه چیزهایی محروم بودیم؟

آشنایی با دورهٔ «دَمی پیشِ دانا | سهراب سپهری»

اگر صادق هدایت، تصویرگر زشتی‌های زندگی است، سهراب سپهری نقّاش زیبایی‌های زندگی است. اگرچه شاملوی بزرگ گفته است: برای من «فقط زیبایی» کافی نیست؛ امّا سهراب ما را با زیبایی‌ها پیوند می‌دهد و ما می‌دانیم درختان پیوندی نمی‌شکنند.

او می‌گوید:

اگر سهراب سپهری از گِل کردن آب، ناراحت می‌شود یعنی؛ آبِ گل‌آلود را مقدّمه‌ای می‌داند که اگر مانع آن نشویم چه بسا به آبِ خون‌آلود خواهیم رسید. او از دید حسّی و عاطفی و فکری، شاعری موفّق است و چون زبانِ شاعرانه را با زبانِ محاوره پیوند داده است، هنگام خواندن شعرش، خود را شاعر می‌پنداریم و بی‌توجّه به «تکنیک شاعرانه» با سادگی، صلح و صفا ارتباط می‌گیریم.

سهراب با بودن‌اش، ما را جزئی از طبیعت می‌گرداند و حتّی با طبیعت یکی می‌شویم، آنگاه که همه چیز را در شعر او زنده و سرزنده می‌بینیم

«شب می‌تپد/جنگل نفس می‌کشد.»

«علف‌ها ریزش رویا را در چشمانم شنیدند»

اگر هشت‌کتاب سپهری را ورق بزنیم، صفحه‌ای نخواهیم یافت که در آن یک زیبایی ناشناخته، یک کشف تازه، یک ظرافت پنهان، یک تنهاییِ اختیاریِ شگفت، جا خوش نکرده باشد.

اصلاً ساده‌تر بگویم ما، انسان‌ها، چه اندازه به «آب» نیازمندیم؟ به همان اندازه ما به شاعرِ آب نیز نیازمندیم و سهراب، شاعرِ آب است. ما به او مدیونیم مخصوصاً که او زندگی‌اش از آثارش جدا نیست.... بسیار مشتاقم که در کلاس سهراب‌شناسی به این موضوع بیشتر بپردازم که سهراب از شاعرانی است که منِ بیرون(رفتارش) با منِ درون(افکارش) بسیار مطابقت دارد.

سهراب که وارث «آب و خرد و روشنی» است از نبود نگاه عاشقانه‌ی انسان‌ها بسیار رنج می‌برد یعنی همچنان می‌کوشد زیبایی را پاس بدارد و انسان را با زیبایی طبیعت آشتی دهد:

«هیچ چشمی عاشقانه به زمین خیره نشد/کسی از دیدن یک باغچه مجذوب نشد/هیچ‌کس زاغچه‌ای را سر یک مزرعه جدی نگرفت...»

یا در جایی دیگر می‌گوید:

سهراب مانند آب، زلال و شفّاف است و با زبانی شاعرانه می‌گوید، از تضاد گفتار و رفتار رنج می‌برد:

«من اناری را

می‌کنم دانه به دل می‌گویم:

خوب بود این مردم

دانه‌های دلشان پیدا بود»

راستی اگر سهراب نبود، این پیوند فامیلی انسان با طبیعت، با زیبایی‌ها، با تنهاییِ اختیاری، با عادت‌گریزیِ، چگونه با این ظرافت و استحکام به گوش ما می‌رسید؟

«من پر از نورم و شن

و پر از دار و درخت 

و پرم از راه، از پل، از رود، از موج 

پرم از سایهٔ برگی در آب»

سهراب، غربتِ عمیق انسان را درک کرده است. او اسیرِ اندیشه، حافظه، تاریخ، جغرافیا،... نیست. او خوب فهمیده است که؛ اگرچه نامِ سرزمین‌ها عوض شده است، نامِ حاکمان تغییر یافته است امّا انسانِ جاهلِ زورگوی بهانه‌جو، همان است که بود فقط امروزه، از مسافت‌های دور، همدیگر را می‌کُشند و نابود می‌کنند و ...

پس به ناچار، انسان از غربتی به غربتی کوچ کرده است و همچنان در اسارتِ نفرت و جهالت و خشم و دشمنی است. و برای رهایی از این تکرارهای تهوّع‌آور، باید خود را و طبیعت را دقیق بشناسد و از این عیبستان پر دود و دَم به هیچستان مهاجرت کند...

ما در دوره «دمی پیش‌ِ دانا | سهراب سپهری» چه خواهیم کرد؟

اگر نوشته «آشنایی با دمی پیشِ دانا» را مطالعه کرده باشید، حتماً می‌دانید که هدف اصلی از دوره‌های دمی پیش دانا و فلسفه ایجاد این دوره‌ها در باغ‌آینه چیست. امّا در دوره مختص سهراب سپهری به این شیوه عمل خواهیم کرد:

 به پرسش‌های فراوانی درباره سهراب پاسخ خواهیم داد [از زندگی تا نقدها].

 شعرهای فراوانی از سهراب را مطالعه خواهیم کرد و با خوانشِ درست شعر سهراب آشنا خواهیم شد.

 معنا و مفهوم اشعار و واژگان پربسامد و پرتکرار سهراب را به صورت عمیق مورد مطالعه قرار خواهیم داد.

 با ذهن و زبان سهراب آشنا خواهیم شد.

 و در نهایت در کنار سهراب سپهری می‌نشینیم و با چشم‌های او به زندگی و هستی نگاه می‌کنیم.

ما در دمی پیشِ دانا می‌خواهیم دَمی را در کنار سهراب سپهری بنشینیم و یکبار برای همیشه سهراب را کامل و شفاف و دقیق بخوانیم و بفهمیم.

دورهٔ «دمی پیش دانا | سهراب سپهری» برای چه کسانی مفید است؟

انسان‌هایی که می‌خواهند سهراب سپهری را کامل بشناسند

انسان‌های که علاقه به شعر معاصر و شناخت آن دارند

انسان‌هایی که علاقه‌مند به شناخت جهان‌بینی‌های خاص دارند

 انسان‌هایی ‌که به نگریستن به یک موضوع از زاویه‌ جدید علاقه دارند.

انسان‌هایی که در حوزه ادبیات فارسی کار می‌کنند یا به این حوزه علاقه‌مندند(از معلّمان تا دانشجویان و منتقدان)

انسان‌هایی که می‌خواهند «واژه‌های بی‌مرز» را بشناسند.

انسان‌هایی که می‌خواهند با ایران و شاعرانِ معاصر ایران آشنا شوند و سرمایه‌های ایران را بشناسند و در همه جای جهان افتخار کنند که ما این چنین سرمایه‌های درخشانی داریم.

دورهٔ «دمی پیش دانا | سهراب سپهری» برای چه کسانی مفید نیست؟

 انسان‌هایی که از تکرار خسته نمی‌شوند و زندگی تکراری را بیشتر می‌پسندند.

انسان‌هایی که بر افکار خویش تعصّب دارند و حوصلهٔ پرسیدن و اندیشیدن ندارند و از این فرایند بیزارند.

انسان‌هایی که هنوز رازِ دلیلِ اهمیتِ نشست در کنار خردمندان را نمی‌دانند و متوجه نشده‌اند که نشناختن خردمندان، هدردادن عمر است و شاعران را وارث آب و خرد و روشنی نمی‌دانند.

انسان‌هایی که خوانش درست اشعار و فهم آن‌ها برایشان اهمیتی ندارد و یک شعر کوتاه در اینستاگرام که به اشتباه به سهراب نسبت داده شده است و اشتباه خوانده شده، برایشان کافی است. 

انسان‌هایی که با جنگ موافق هستند و به دنبال راهی برای عشق‌ ورزیدن به انسان‌های متفاوت نیستند.

انسان‌هایی که از لذت‌های نهفتهٔ هستی بی‌خبرند و می‌خواهند خودشان به دست خودشان، عمر خود را کوتاه کنند.

دورهٔ «دمی پیش دانا | سهراب سپهری» چه تأثیری بر زندگی من دارد؟

 ساده‌ترین تأثیر آن اینست که هر جا سخن از سهراب سپهری شود، با شناخت عمیقی که داریم می‌توانم دقیق‌تر درباره سهراب اظهارنظر کنیم.

یاد می‌گیریم چگونه در روزمره‌گی‌ها گم نشویم؟

کشفِ زیبایی‌های نهفته در هستی و در زندگی خویش را می‌آموزیم و سهراب به ما می‌گوید که چگونه می‌توان از تماشای هستی، لذّت برد؟

با یکی از سبک‌های بسیار مهم شعر نو آشنا می‌شویم.

متوجّه می‌شویم که با کلماتِ ساده و افعال ساده هم می‌توان مفاهیمِ مهم و عمیق را بیان کرد و نیازی به مرکب‌سازی نیست.

متوجّه می‌شویم که شاعر بزرگ، اشعار خود را زندگی می‌کند و تنها به سرودنشان اکتفا نمی‌کند.

با هم‌کلاسی‌های علاقه‌مند به ادبیات و سهراب آشنا می‌شویم.

تمرین‌های خود را به اشتراک می‌گذاریم و تمرین‌های هم‌کلاسی‌ها را مشاهده می‌کنیم و با نگرش‌های متفاوت آشنا می‌شویم.

 و در نهایت مهم‌ترین تأثیر آن اینست که یک نگاه جدید به زندگی پیدا می‌کنیم. 

آیا ما در این دوره به صورت کامل و جامع با سهراب سپهری آشنا می‌شویم؟

گمان نمی‌کنیم در حال حاضر دوره‌ای جامع‌تر از دوره «دمی پیش دانا | سهراب سپهری» دربارهٔ سهراب سپهری وجود داشته باشد. امّا برای آنکه دقیق‌تر برای شما شرح دهیم بهتر است بگوییم که در این دوره به صورت کامل و جامع اشعار سهراب را زیر ذرّه‌بین می‌بریم و با تمام جزییاتی که در بخش بالا نیز ذکر شد، اشعار و دیدگاه‌های سهراب را بررسی می‌کنیم.

چگونه می‌توان در این دوره شرکت کرد؟

در وبسایت باغ‌آینه، شما -از هرکجای جهان- با تهیّه یک اشتراک می‌توانید به همه‌ٔ دوره‌های وبسایت باغ‌آینه دسترسی داشته باشید. 

منابع اصلی دوره‌ٔ «دمی پیش دانا | سهراب سپهری» کدام‌ها هستند؟

در هر جلسه، در صورت استفاده از منبع خاص، تک‌تک منابع مرتبط با آن جلسه ذکر می‌شوند و در پایان دوره نیز تمام منابع اصلی که کلّ دوره به کمک آنها تهیه شده است، یادداشت می‌شود.

آیا دوره‌ها در سطحی هستند که بدون تخصّص ادبی بتوان به خوبی از آن‌ها استفاده کرد؟

بله. تمام دوره‌های باغ‌آینه به زبان ساده طرّاحی شده است تا فهم آن برای افراد با سطح‌های مختلف و متفاوت، میسّر باشد. باغ‌آینه در هر جلسه شما را همراهی می‌کند تا کاملاً در جریان کارگاه قرار بگیرید و تمام جزییات را بیاموزید. خوانش درس‌ها آسان است و انجام تمرین‌های هر درس نشان از آمادگی برای ورود به جلسه بعد خواهد بود.